Αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, συμπεριλαμβανομένης της θυρεοειδίτιδας Hashimoto η οποία είναι η πιο κοινή μορφή, είναι μια χρόνια αυτοάνοση ασθένεια του θυρεοειδούς που προκαλείται από αλληλεπίδραση μεταξύ γενετικών παραγόντων και περιβαλλοντικών συνθηκών, οι οποίες δεν έχουν ακόμη κατανοηθεί πλήρως.
Η διαχείρηση της θυρεοειδίτιδας Hashimoto εξαρτάται από τις κλινικές εκδηλώσεις της νόσου, που συνήθως περιλαμβάνουν διάχυτη ή οζώδη βρογχοκήλη με ευθυρεοειδισμό, υποκλινικό υποθυρεοειδισμό και μόνιμο υποθυρεοειδισμό.
Σελήνιο
Το σελήνιο (λατινικά: selenium) είναι το χημικό στοιχείο με χημικό σύμβολο Se. Σπάνια βρίσκεται ως ελεύθερο στοιχείο στη φύση, αλλά και ως (σχετικά) καθαρές ορυκτές ενώσεις του. Η ονομασία του (διεθνώς) προέρχεται από την ελληνική λέξη Σελήνη, δηλαδή την αρχαία ονομασία του φυσικού δορυφόρου της Γης και της ομώνυμης θεάς του. Ανακαλύφθηκε το 1817 από τον Γιονς Γιάκομπ Μπερτσέλιους.
Στους οργανισμούς, το σελήνιο είτε υπάρχει ως χαμηλού μοριακού βάρους ενώσεις, όπως σεληνίτης, σεληνομεθιονίνη, μεθυλσελενόλη ή σεληνομεθυλοσελενοκυστεΐνη, ή εξομοιώνεται σε σεληνοκυστεΐνη σε πρωτεΐνες που περιέχουν σελήνιο (σεληνοπρωτεΐνες).
Μηχανισμοί δράσης σεληνίου
Το σελήνιο (Se) είναι ένα βασικό μικροθρεπτικό συστατικό της διατροφής με πολλές πλειοτροπικές επιδράσεις που κυμαίνονται από αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση στην αύξηση της ενεργού παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών. Ο θυρεοειδής είναι το όργανο με την υψηλότερη περιεκτικότητα σε Se ανά γραμμάριο ιστού. Μεταξύ τουλάχιστον 30 σεληνοπρωτεϊνών, τα σεληνοένζυμα όπως η υπεροξειδάση της γλουταθειόνης (GPX), η θειορεδοξίνη ρεδουκτάσες (TR), ιωδοθυρονίνη, δειωδινάσες και σεληνοπρωτεΐνη P, φαίνεται να παίζουν μοναδικό ρόλο στη λειτουργία του ανθρώπινου θυρεοειδούς και την ομοιόσταση της θυρεοειδικής ορμόνης.
Η συμπλήρωση σεληνίου σε ασθενείς με αυτοάνοσες θυρεοειδίτιδες, συμπεριλαμβανομένης και της Θυρεοειδίτιδας Hashimoto φαίνεται πιθανώς να τροποποιεί τις απροσδιόριστες και ανοσολογικές αποκρίσεις με την ενίσχυση της δραστηριότητας του πλάσματος GPX και TR και με τη μείωση των τοξικών συγκεντρώσεων υπεροξειδίου του υδρογόνου (H2O2) και λιπιδίων υδροϋπεροξείδια, που προκύπτουν από τη σύνθεση θυρεοειδικών ορμονών. Όταν η πρόσληψη Se είναι επαρκής, η ενδοκυτταρική GPX και τα συστήματα TR προστατεύουν το θυροκύτταρο από αυτά τα υπεροξείδια.
Πρόσληψη
Το σελήνιο υπάρχει στο έδαφος και εισέρχεται στην τροφική αλυσίδα μέσω των φυτών. Επομένως, η σύσταση των φυτών και των ζώων σε σελήνιο εξαρτάται από το εάν το έδαφος όπου εκφύονται τα φυτά είναι πλούσιο σε σελήνιο ή όχι. Ως εκ τούτου, η ποσότητα του Se στο έδαφος είναι ζωτικής σημασίας. Η τρέχουσα επαναλαμβανόμενη διατροφική πρόσληψη Se σε ενήλικες, προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη δραστηριότητα της GPX στο πλάσμα ή στα ερυθροκύτταρα είναι μεταξύ 55 μg και 75 μg. Η Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση για το σελήνιο έχει καθορισθεί στα 55μg (ΣΗΔ: Recommended Daily Allowance-RDA).
Τρόφιμα πλούσια σε Se είναι καρύδια Βραζιλίας, στρείδια, τόνος, ψωμί ολικής αλέσεως, ηλίοσποροι καθώς τα περισσότερα είδη κρέατος (χοιρινό, βοδινό, αρνί, γαλοπούλα) ,μανιτάρια και σίκαλη. Σε μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο βορειοδυτικό τμήμα της Ελλάδας, η συνολική ημερήσια μέση πρόσληψη Se από το φαγητό ήταν 39,3 μg.
Στην Ευρώπη, ως ανώτατο ασφαλές όριο ημερήσιας πρόσληψης σεληνίου ορίστηκε το 300μg για τους ενήλικες. Ωστόσο σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Διατροφής (FNB) του Ινστιτούτου Ιατρικής, το ανεκτό ανώτερο ημερήσιο επίπεδο πρόσληψης (Upper Level) ενηλίκων για το σελήνιο ανέρχεται στα 400 μg και περιλαμβάνει ποσότητα σεληνίου που προέρχεται από τα τρόφιμα (κατά μέσο όρο περίπου 100μg/ημέρα για τους ενήλικες στις ΗΠΑ), καθώς και από τα συμπληρώματα σεληνίου.
Για να δείτε το προϊόν που περιέχει τα παραπάνω συστατικά πατήστε εδώ.
Βιβλιογραφία
- Duntas L.H. The Role of Iodine and Selenium in Autoimmune Thyroiditis. Horm Metab. Res 2015, 47(10):721-726.
- Liontiris M.I, Mazokopakis, E.E. A concise review of Hashimoto thyroiditis (HT) and the importance of iodine, selenium, vitamin D and gluten on the autoimmunity and dietary management of HT patients. Points that need more investigation. Hell J Nucl Med. 2017;20(1):51-56.
- Pappa EC, Pappas AC, Surai PF. Selenium content in selected foods from the Greek market and estimation of the daily intake. Sci Total Environ2006; 372: 100-8.
- Rayman MP. The importance of selenium to human health. Lancet 2000;356: 233-41
- Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Selenium. Dietary reference intakes for vitamin C, vitamin E, selenium, and carotenoids. Washington D.C.: National Academy Press; 2000:284-324. (National Academy Press