Η δράση του σεληνίου

Το σελήνιο (Se) είναι σημαντικό για αναπαραγωγικές λειτουργίες όπως ο μεταβολισμός της τεστοστερόνης και αποτελεί συστατικό της σεληνοπρωτεΐνικής κάψουλας του σπέρματος.

Το σελήνιο (Se) είναι ένα βασικό στοιχείο για την φυσιολογική ανάπτυξη των όρχεων, τη σπερματογένεση, την κινητικότητα και τη λειτουργία των σπερματοζωαρίων.

Η κυρίαρχη βιοχημική δράση του σεληνίου (Se) τόσο στους ανθρώπους όσο και στα ζώα είναι να χρησιμεύσει ως αντιοξειδωτικό μέσω του εξαρτώμενου από το σελήνιο (Se) ενζύμου την υπεροξειδάση της γλουταθειόνης και έτσι να προστατεύσει τις κυτταρικές μεμβράνες και τα οργανίδια από υπεροξειδωτική βλάβη.

Σελήνιο και Σπερματογένεση

Το σελήνιο θεωρείται απαραίτητο για τη φυσιολογική σπερματογένεση των θηλαστικών και ο κρίσιμος ρόλος που διαδραματίζει διαμεσολαβείται κυρίως από δύο σεληνοπρωτεΐνες, συγκεκριμένα τη φωσφολιπιδική υδροϋπεροξείδιο γλουταθειόνη υπεροξειδάση (PHGPx) και τη σεληνοπρωτεΐνη Ρ.

Εργαστηριακά στοιχεία έχουν δείξει ότι η (PHGPx) είναι η κύρια σεληνοπρωτεΐνη που εκφράζεται από βλαστικά κύτταρα στους όρχεις, έχει πολλαπλές λειτουργίες και αντιπροσωπεύει μια σημαντική σύνδεση μεταξύ σεληνίου, ποιότητας σπέρματος και ανδρικής γονιμότητας.

Η σεληνοπρωτεΐνη Ρ, μια πρωτεΐνη πλάσματος, λέγεται ότι απαιτείται για να χρησιμεύσει ως παροχή σεληνίου στους όρχεις.

Η σεληνοπρωτεϊνη φωσφολιπιδική υδροϋπεροξείδιο γλουταθειόνη υπεροξειδάση (PHGPx) αντιπροσωπεύει σχεδόν ολόκληρη την περιεκτικότητα σεληνίου στους όρχεις των θηλαστικών. Εκφράζεται ποσοτικά σε σπερματοειδή ως δραστική υπεροξειδάση αλλά μετατρέπεται σε οξειδωτικά αδρανοποιημένη πρωτεΐνη στο ώριμο σπερματοζωάριο, όπου θεωρείται ότι είναι ένα σημαντικό συστατικό της μιτοχονδριακής κάψουλας στο μεσαίο μέρος. Η ανδρική υπογονιμότητα σε ζώα με ανεπάρκεια σεληνίου, η οποία χαρακτηρίζεται από μειωμένη κινητικότητα σπέρματος και μορφολογικές μεταβολές του μεσαίου μέρους του, θεωρείται ότι οφείλεται σε ανεπαρκή περιεκτικότητα (PHGPx).

Οι σεληνοπρωτεΐνες συμμετέχουν στη διατήρηση της ακεραιότητας της δομής του σπέρματος. Η σεληνοπρωτεΐνη σπέρματος έχει σημαντικό δομικό ρόλο στα σπερματοζωάρια με τη μορφή επίσης της υπεροξειδάσης της γλουταθειόνης (GSH-Px). Αυξημένες ποσότητες δραστικών μορφών οξυγόνου (ROS) μειώνουν τη γονιμότητα επειδή οι δραστικές μορφές οξυγόνου (ROS) προσβάλλουν τη μεμβράνη των σπερματοζωαρίων, μειώνοντας τη βιωσιμότητά τους. Η αύξηση του σεληνίου (Se) ενθαρρύνει την αντιοξειδωτική δράση της (GSH-Px), μειώνοντας έτσι τις δραστικές μορφές οξυγόνου (ROS) και οδηγώντας σε αυξημένη ανδρική γονιμότητα. Το σελήνιο (Se) θα μπορούσε επίσης να προστατεύσει από την οξειδωτική βλάβη το DNA στα ανθρώπινα σπέρματα.

Βιβλιογραφία

Hurst R, Bao YP, Ridley S. Phospholipid hydroperoxide cysteine peroxidase activity in human serum. Biochem J 1999;338(3):723.
Boitani, Puglisi. Molecular mechanisms in spermatogenesis. 2007 edited by C Yan Cheng wwww.landesbioscience.com
Moslemi K. M., Tavanbakhsh S. (2011). Selenium–vitamin E supplementation in infertile men: effects on semen parameters and pregnancy rate. Int J Gen Med. 2011; 4: 99–104. doi: 10.2147/IJGM.S16275
Irvine DS. Glutathione as a treatment for male infertility. Rev Reprod. 1996;1(1):6–12.